Zatürre, akciğer parankiminin iltihaplanmasıdır ve en sık pnömokok adı verilen bakteriler neden olur. Zatürre her yaştan insanı etkileyebilir, ancak küçük çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı olan kişiler için daha risklidir. Zatürreye karşı korunmanın en etkili yollarından biri aşı olmaktır.
Pnömokok aşısı, pnömokok bakterisinin neden olduğu zatürre, menenjit ve sinüzit gibi ciddi enfeksiyonlara karşı koruma sağlayan bir aşıdır. Erişkinlerde pnömokok aşılama planlaması, yaş, sağlık durumu ve risk faktörleri gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir.
Zatürre/Pnömokok Aşıları Nelerdir?
Zatürreye karşı iki tür aşı vardır:
Pnömokok konjuge aşısı (PCV): PCV, pnömokok bakterisinin 13 farklı serotipinin (alt tipinin) kapsamını içeren bir aşıdır. Çocuklara; 2, 4, 6 ve 12-15 ay aylarında olmak üzere 4 doz halinde uygulanır. Erişkinlere yapılan doz sayısı altta yatan hastalıklara göre değişmektedir.
Pnömokok polisakkarit aşısı (PPSV23): PPSV23, pnömokok bakterisinin 23 farklı serotipinin kapsamını içeren bir aşıdır. 65 yaş ve üzeri yetişkinlere ve kronik hastalığı olan kişilere tek doz olarak uygulanır.
Zatürre Aşıları Kimlere Yapılır?
Zatürre aşıları aşağıdaki kişilere önerilir:
2 yaşından küçük çocuklar
65 yaş ve üzeri yetişkinler
Kronik hastalığı olan kişiler
Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler
Sigara içenler
Alkol kullananlar
Kalabalık ortamlarda yaşayanlar (örneğin, öğrenci yurtlarında yaşayanlar)
Zatürre Aşıları Ne Zaman Yapılır?
Zatürre aşıları, pnömokok enfeksiyonlarının en sık görüldüğü kış aylarından önce yapılmalıdır.
Erişkinlerde pnömokok aşılama planlaması için genel bir kılavuz yer almaktadır:
65 Yaş ve Üzeri Erişkinler:
65 yaş ve üzeri tüm yetişkinlere iki doz pnömokok aşısı önerilmektedir.
İlk doz Pnömokok Konjuge Aşısı (PCV13), ikinci doz ise Pnömokok Polisakkarit Aşısı (PPSV23) olarak yapılmalıdır.
İki doz aşı arasında en az bir yıl ara verilmelidir.
Kronik Hastalığı Olan Erişkinler:
Kronik kalp hastalığı, diyabet, akciğer hastalığı, böbrek hastalığı, kanser veya bağışıklık sistemini zayıflatan diğer hastalıkları olan yetişkinlere pnömokok aşısı önerilmektedir.
Aşılama planı, hastanın sağlık durumuna ve risk faktörlerine göre doktor tarafından belirlenecektir.
HIV pozitif Bireyler :
HIV pozitif yetişkinlere iki doz pnömokok aşısı önerilmektedir.
İlk doz Pnömokok Konjuge Aşısı (PCV13), ikinci doz ise Pnömokok Polisakkarit Aşısı (PPSV23) olarak yapılmalıdır.
İki doz aşı arasında en az 8 hafta ara verilmelidir.
Diğer Risk Faktörleri Olan Erişkinler:
Sigara içenler, alkol kullananlar, organ nakli veya kanser tedavisi görenler ve sık sık kalabalık ortamlarda bulunan yetişkinler pnömokok aşısı için risk altındadır.
Bu gruptaki yetişkinler için aşılama planı, doktor tarafından belirlenecektir.
Zatürre Aşılarının Yan Etkileri Nelerdir?
Zatürre aşılarının genellikle hafif yan etkileri vardır. Bu yan etkiler şunlardır:
· Enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık ve şişlik
· Ateş
· Yorgunluk
· Baş ağrısı
· Kas ağrıları
Bu yan etkiler genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer.
Zatürre Aşıları Koruyucu Etkisini Ne Kadar Süreyle Korur?
PCV aşılarının koruyucu etkisi yaklaşık 5 yıl, PPSV23 aşılarının koruyucu etkisi ise yaklaşık 10 yıl sürer.
Sağlıcakla kalın...