Rubella, özellikle çocuklar ve genç yetişkinler arasında yaygın olan viral bir enfeksiyondur. Rubella virüsü tarafından neden olunan bu hastalık, genellikle hafif belirtilere yol açan ve kendi başına iyileşen çocukluk çağı döküntülü hastalıklardandır. Ancak gebelik sırasında enfeksiyonun önemi artar, çünkü rubella anne karnındaki bebeğe zarar verebilir ve konjenital rubella sendromu adı verilen bir dizi komplikasyona neden olabilir. Bu makalede rubella enfeksiyonunun bulaşma şekli, inkübasyon dönemi, belirtileri, klinik seyri ve tedavisi hakkında bilgi verilmektedir.
Bulaşma
Rubella virüsü, solunum yolu damlacıkları yoluyla bulaşır. Hasta bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında, virüs içeren damlacıklar havaya yayılır ve bu damlacıkları soluyan sağlıklı bireyler enfekte olabilir.
Ayrıca, virüs kontamine yüzeylerden de alınabilir.
Rubella, gebelik sırasında anneden bebeğe geçebilir ve bu durum ciddi sonuçlara yol açabilir.
İnkübasyon Dönemi
Rubella virüsü ile temas ettikten sonra, hastalığın belirtileri ortaya çıkmadan önce bir inkübasyon dönemi vardır. Bu dönem, genellikle 14 ila 21 gün arasında sürer. İnkübasyon döneminin sonunda, hastalığın belirtileri başlar ve kişi bulaşıcı hale gelir.
Belirtiler
Rubella enfeksiyonu belirtileri genellikle hafiftir ve bazen fark edilmez. En belirgin özelliklerinden biri döküntülerdir.
Kızamıkçık döküntülerinin tipik özellikleri:
Renk: Döküntüler genellikle kırmızı veya pembe renkte olup, bazen morumsu bir görünüm alabilir.
Şekil: Döküntüler, küçük, düz veya hafif kabarık lekeler şeklindedir. Bu lekeler, çoğu zaman birbirine yakın olabilir ve birleşerek daha büyük lekelere dönüşebilir.
Dağılım: Döküntüler önce yüzde başlar ve daha sonra vücudun diğer bölgelerine yayılır. Genellikle, döküntüler yüz, boyun, gövde ve kolların üst kısmına yayılır. Daha nadiren, döküntüler bacaklara ve ayaklara da yayılabilir.
Süre: Kızamıkçık döküntüleri genellikle 2 ila 5 gün ortalama 3 gün sürer ve ardından kaybolur. Döküntülerin ortaya çıkmasından önce ve sonra hastalar bulaşıcıdır.
Kaşıntı: Kızamıkçık döküntüleri hafif kaşıntılı olabilir, ancak kaşıntı genellikle kızamık döküntülerinden daha az şiddetlidir.
Kızamıkçık döküntülerine eşlik eden diğer belirtiler:
Hafif ateş
Baş ağrısı
Boğaz ağrısı
Burun akıntısı
Lenf düğümlerinin şişmesi (özellikle baş ve boyun bölgesinde
Kızamıkçık döküntüleri, enfeksiyonun belirgin bir işaretidir ve genellikle hastalığın diğer belirtileriyle birlikte ortaya çıkar. Ancak, kimi zaman döküntüler çok hafif olabilir ve fark edilmeyebilir. Bu nedenle, kızamıkçık tanısı için doktorlar genellikle klinik belirtiler ve laboratuvar testleri ile birlikte değerlendirme yaparlar.
Klinik Seyir
Rubella enfeksiyonu, genellikle 1 ila 3 hafta arasında süren hafif bir hastalıktır. Çoğu insan, belirtilerle başa çıkabilen bağışıklık sistemine sahip olduğu için, özel bir tedavi gerektirmeden iyileşir. Ancak, gebelik sırasında rubella enfeksiyonu ciddi komplikasyonlara neden olabilir ve konjenital rubella sendromuna yol açabilir
Konjenital Rubella Sendromu
Gebelik sırasında anneden bebeğe geçen rubella enfeksiyonu, bebekte konjenital rubella sendromu (KRS) adı verilen bir dizi komplikasyona yol açabilir. KRS'nin belirtileri ve komplikasyonları şunları içerir:
İşitme kaybı
Kalp defektleri
Görme sorunları (katarakt ve körlük)
Zeka geriliği
Karaciğer ve dalak büyümesi
Kemik bozuklukları
Düşük doğum ağırlığı
Erken doğum ve düşük riski
KRS riski, enfeksiyonun gebeliğin hangi döneminde olduğuna bağlıdır. Gebeliğin ilk 3 ayında yani 1. trimesterinde bebeğin tüm organları gelişmektedir bu dönemde geçirilen Rubella enfeksiyonu bebekte ciddi kalıcı hasarlara neden olmaktadır. Enfeksiyonun erken dönemde olması, KRS riskini artırırken, üçüncü trimesterde enfeksiyonun riski azalır.
Tedavi
Rubella enfeksiyonu için özel bir antiviral tedavi yoktur. Genellikle, hastalık hafif olduğu için, semptomları hafifletmek ve rahatlamak için destekleyici tedaviler kullanılır. Bunlar şunları içerir:
Parasetamol veya ibuprofen gibi ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler
Bol sıvı tüketimi
Dinlenme
Önleme
Rubella enfeksiyonunun en iyi önlenme yöntemi aşılama ile bağışıklık kazanmaktır. Rubella aşısı, genellikle kızamık, kızamıkçık, kabakulak (KKK veya MMR) aşısı olarak bilinen kombine bir aşıyla uygulanır. Çocukların KKK aşısını iki doz halinde alması önerilir: ilk doz 12 ila 15 aylıkken ve ikinci doz 4 ila 6 yaşları arasında. Aşı, rubella enfeksiyonunun yayılmasını önemli ölçüde azaltmış ve konjenital rubella sendromu vakalarının sayısını düşürmüştür.
Gebelik öncesi ve sırasında, kadınların rubella bağışıklığına sahip olup olmadıklarını kontrol etmeleri önemlidir. Bağışıklığı olmayan hamile kadınlar, doğumdan sonra aşılanmalıdır.
Anne adaylarının gebelik öncesi taranması eğer bağışıklığı yoksa kızamıkçık aşısı olması aşıdan en erken 1 ay sonra gebe kalması önerilmektedir.
Sonuç olarak, rubella enfeksiyonu genellikle hafif belirtilere neden olur ve özel bir tedavi gerektirmez. Ancak, gebelik sırasında ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Aşılama, rubella enfeksiyonunu ve konjenital rubella sendromunu önlemek için en etkili yöntemdir.